Stanisław Pastuszak, dyrektor gminnego Zakładu Gospodarki Wodno - Ściekowej nie należy do osób strachliwych. W drogę sołtyski Nowej Wsi woli jednakże nie zachodzić, zwłaszcza na wiosnę. Wtedy, używając młodzieżowego żargonu, ma przechlapane. Temat rozmowy jest jeden: przykre zapachy docierające do Nowej Wsi od strony oczyszczalni ścieków. Wprawdzie dziś, pewną osłonę stanowi nasyp i ekrany autostrady, ale i tak zdarzają się dni, gdy niemiła woń naprawdę drażni nosy.
 

    Pani Maria Rzucidłowa, jak każda kobieta, ma co najwyżej ... 18 lat. Nie musi więc pamiętać plagi smrodu, na jaką narażeni byli przez lata mieszkańcy Trzebowniska; wszystko za sprawą - usadowionego tuż na granicy wsi – Bacutilu. Dziś, w tych samych obiektach produkuje się ...lekarstwa, zaś Bacutil prześladuje, co najwyżej, sarenki w lasach Przewrotnego. Obecne uciążliwości ze strony oczyszczalni w Nowej Wsi, wobec tamtych „doświadczeń” sprzed pół wieku, to przysłowiowy pikuś. Tak czy inaczej, ludzie dyrektora Pastuszaka robią wszystko, aby przykre zapachy, wyczuwalne przez kilkanaście dni w roku, maksymalnie zneutralizować. Z myślą o tym, trwają intensywne przygotowania do gruntownej modernizacji oczyszczalni w Nowej Wsi. Otrzyma ona nowy ciąg technologiczny: lepiej oczyszczający ścieki, nie stanowiący zagrożeń odorowych, i bardziej wydajny. Zwłaszcza, iż obecne możliwości, to maksymalny przerób 1800 metrów sześciennych ścieków na dobę, podczas gdy oczyszczalnia przyjmuje już 2600. Rozpoczęcie tego poważnego zadania zaplanowano na jesień br. Niezbędna dokumentacja, w pełni kompletna, czeka na wykonawcę (zdjęcie niżej).
 

    Historia nowoczesnej kanalizacji w gminie Trzebownisko sięga roku 1994. Wcześniej, jedynie cześć mieszkańców Zaczernia (osiedla STW i Górki), korzystała z doświadczalnej oczyszczalni biologicznej. Pierwszą, skanalizowaną w całości miejscowością, była Łąka, gdzie w 1995 roku ruszyła pierwsza oczyszczalnia. W przeciągu 7 lat sieć kanalizacyjna objęła wszystkie sołectwa, najpierw Zaczernie, Nową Wieś, Trzebownisko, Łukawiec, Terliczkę, Jasionkę, w ostatniej kolejności: Wólkę i Stobierną (2000-2001) oraz Tajęcinę (2002 – 2003).
   

    Oczyszczalnia w Łące, poddana modernizacji w ubiegłych latach, pracuje już według europejskich standardów i technologii. Teraz, jak napisaliśmy wcześniej, pora na jej „siostrę” - obiekt w Nowej Wsi. Łąka obsługuje mieszkańców gminy z sołectw położonych po prawej stronie Wisłoka. A także odbiera ścieki od dostawców z terenu gminy Krasne. Ma spore rezerwy przerobu; potrafi oczyścić 1200 metrów sześciennych, otrzymuje zaś 800 metrów. W ubiegły poniedziałek, 14 bm., codzienny dyżur sprawowali tu długoletni pracownicy Zakładu: Zdzisław Szura, Janusz Sierżęga i Robert Ryś.
 

    Doświadczenie i wiedzę fachowców wspiera nowoczesna elektronika i technologa. Dzięki temu, uniwersalność pracy tego obiektu jest wprost zadziwiająca. Śmierdzące ścieki są oczyszczone do tego stopnia, że uzyskiwana w etapie końcowym woda jest na tyle czysta i zdrowa, że trafia kanałem do potoku Terliczka, a potem do Wisłoka (patrz zdjęcie poniżej). Osady zaś, poddane działaniom mikroelementów, zamieniają się w wartościowy nawóz, wykorzystywany na plantacjach wierzby energetycznej.
 

    W wolnych chwilach, tytułem relaksu, pracownicy dokarmiają ryby hodowane w przylegającym do oczyszczalni stawie (patrz fotka niżej). Tymczasem ich koledzy (cały Zakład zatrudnia 25 osób), dbają na co dzień o to, aby ścieki ze wszystkich zakątków gminy bez przeszkód płynęły do oczyszczalni. Podstawowy tego warunek – nienaganne funkcjonowanie wszystkich 100 przepompowni. Z tym jednak bywa bardzo różnie; zdarzają się dni, gdy trzeba interweniować aż w 30 – 40 miejscach. To nie z winy urządzeń, lecz bezmyślności mieszkańców.
 

    Szczególne kłopoty sprawiają przepompownie obsługujące bloki przy Gospodarstwie Ogrodniczym. Dzieje się tak za sprawą tych mieszkańców, którzy z muszli klozetowej uczynili kubeł na śmieci. Jeśli do kanalizacji trafiają folie i waciki, podpaski, papierowe ręczniki, nawet części garderoby, to nie ma innej możliwości - pompa odmawia posłuszeństwa. Interweniująca ekipa, niemal co drugi dzień, wydostaje z przepompowni przy „szklarni”po trzy worki śmieci. Podobne awarie, zdarzają się w innych miejscach, aczkolwiek zdecydowanie rzadziej. Szczególną zmorą jest czas przedświątecznych porządków. Wtedy też wiadomo, że niektóre przepompownie przyjdzie odwiedzić po dwa razy dziennie. Tak zdarzyło się, przez całe święta Bożego Narodzenia, w Wólce Podleśnej.
 

    Gospodarka wodno – ściekowa w gminie Trzebownisko, którą od  20 lat zarządza nieprzerwanie dyrektor Stanisław Pastuszak, jest dla innych gmin wzorem nowoczesności, solidności i konkurencyjności. Ten element funkcjonowania gminy i obsługi obywateli, był jakże ważnym atutem takiego a nie innego wyniku niedawnych konsultacji w sprawie zmiany granic.
 

    Rzecz jasna, dynamiczny rozwój budownictwa mieszkaniowego w trzebowniskiej gminie sprawia, iż z każdym rokiem rosną też potrzeby na polu gospodarki wodno – ściekowej. Dość powiedzieć, że obydwie oczyszczalnie obsługują obecnie blisko 5 tysięcy dostawców indywidualnych; corocznie przybywa średnio 100 nowych dostawców. Stąd też, poszczególne obiekty, cała sieć kanalizacyjna wymagają ciągłej modernizacji i rozbudowy. Oto najważniejsze zadania jakie władze gminy zaplanowały w tej dziedzinie na najbliższy okres:
•    modernizacja oczyszczalni w Nowej Wsi;
•    całkowita wymiana sieci kanalizacyjnej w osiedlu STW oraz częściowo na Górce,
•    przygotowanie do rozbudowy kanalizacji w Łące; prace wciąż blokuje postawa części właścicieli nieruchomości, którzy sprzeciwiają się budowie linii energetycznej zasilającej przepompownie.
 

    Drugim nieodłącznym elementem gospodarki wodno – ściekowej, obok kanalizacji, jest sieć wodociągowa oraz stan ujęć wody. Także na tym polu, dorobek gminnej społeczności jest równie okazały, równie konkurencyjny na tle poczynań ościennych samorządów. Do tego tematu powrócimy w oddzielnej publikacji już niebawem.

                                Tekst i zdjęcia: Ryszard Bereś