„Zaopiekuj się mną - osobowości zależna”

2022-02-01

Główną cechą tego zaburzenia osobowości jest chęć stałej zależności od kogoś. Osoba potrzebuje innych ludzi do codziennego funkcjonowania, podejmowania decyzji, ciągłej opieki i pomocy. Chce być z kimś w stałym kontakcie np. przez przebywanie z tą osobą, ciągłe telefony czy smsy. Bez tego odczuwa niepewność i bezradność. Ukrywa własne potrzeby, a poddaje się oczekiwaniom innych.
Osobowość zależna może występować u osób z niską samooceną, niesamodzielnych czy bojących się odpowiedzialności. Osoba dorosła z tym zaburzeniem może panicznie bać się opuszczenia przez osobę bliską, a nastolatek w każdej sferze pozwalać decydować rodzicom np. w co się ubrać, z kim się przyjaźnić.

Zachowania charakterystyczne dla osobowości zależnej

problem w podejmowaniu decyzji – osoba potrzebuje wielu porad i zbędnych zapewnień ze strony innych by zdecydować w najdrobniejszych, zwykłych codziennych sprawach;
niechęć do odpowiedzialności – silna potrzeba i dążenie do oddania decyzyjności oraz odpowiedzialności w istotnych życiowych wyborach;
trudności z wyrażaniem sprzeciwu – rezygnacja z własnych potrzeb, nadmierne uleganie życzeniom innych oraz niechęć do stawiania racjonalnych wymagań osobom, od których jest zależnym;
poczucie bezradności w sytuacji osamotnienia – osoba zależna, kiedy zostaje sama czuje niepokój i bezsilność z powodu wyolbrzymionej obawy przed niezdolnością do zatroszczenia się o siebie;
nadmierna obawa przed opuszczeniem – żyje w ciągłej obawie, bez logicznych dowodów na to, że zostanie porzucona, jest skłonna zrobić wszystko nawet rzeczy dla siebie nieprzyjemne, aby tylko utrzymać opiekę i wsparcie;
ciągłe poszukiwanie opieki – w momencie, kiedy bliski związek ulega rozpadowi, osoba zależna pilnie poszukuje kolejnego źródła wsparcia.

Style Osobowości zależnej

Niedojrzała – jest to osoba bardzo dziecinna i łatwowierna. Dopóki otoczenie nie wymaga na niej „dorosłości” jest towarzyska i miła, jednak w obliczu postawionych wymagań staje się trudna w kontakcie. Jest jakby na niższym etapie rozwoju, niedojrzała emocjonalnie oraz brakuje jej umiejętności potrzebnych do samodzielnego życia.
Zaniepokojona – z cechami osobowości unikającej. Osoba ta unika wszelkich przejawów autonomii, panicznie bojąc się utraty wsparcia, korzysta ze wsparcia instytucji. Łatwo ją wyprowadzić z równowagi, ciągle się czymś martwi lub zadręcza. Jest zdolna wybuchnąć złością, kiedy czuje, że inni nie dostatecznie skupiają się na jej potrzebie ciągłej opieki. Unika kontaktów społecznych, odczuwa samotność i pustkę. Często uskarża się na zmęczenie i dolegliwości fizyczne, może popaść w depresję.
Usłużna – z cechami osobowości histrionicznej. Wśród typów osobowości zależnej jest najbardziej uległa i potrzebuje czułości. W kontaktach z innymi jest towarzyska, życzliwa, ale i uległa. Unikają konfliktów, bardzo zależy jej na aprobacie otoczenia. Jednak usłużność ma na celu zachęcenie innych do przejęcia kontroli. Ciągłe wsparcie i wyręczanie ze strony ludzi skutkuje często jej niedojrzałością.
Nieefektywna - – z cechami osobowości schizoidalnej. Charakteryzuje się niskim poziomem energii i brakiem motywacji do podejmowania jakichkolwiek działań, bywa niekompetentna. Brakuje jej chęci do działania we własnych sprawach. Pragnie spokojnego życia bez obowiązków „dorosłości”, często ignoruje wymogi stawiane przez życie, lekceważy problemy. Idealne jest dla niej w nic się nie angażować. Ta osoba nie ma osiągnięć, nie chce radzić sobie z trudnościami, ale wcale nie martwi się swoimi brakami.
Pozbawiona własnego ”ja” – z cechami osobowości masochistycznej. Zatraca własną tożsamość i identyfikuje się z inną osobą przyjmując jej wartości i postawy. Określa swoje znaczenie poprzez inną osobę i poświęcaniu siebie dla niej. Brak własnego „ja” powoduje, że jest nadzwyczaj wrażliwa na utratę. W obliczy straty bliskiej osoby może przeżywać stany lękowe, depresję, a nawet poczucie własnego unicestwienia.

Przemoc u osób z osobowością zależną
W relacjach z najbliższymi taka osoba odczuwa bardzo silny strach przed opuszczeniem. Zostawienie jest dla niej równe z katastrofą i zarazem nie wyobraża sobie życia bez tej osoby. Skutkiem obawy przed samotnością może być robienie za namową rzeczy niezgodnych z prawem lub znoszeniem różnych, nawet nieprzyjemnych i niechcianych zachowań np. przemocy fizycznej i psychicznej.

Pomoc i terapia dla osób z osobowością zależną
Powodem zgłoszenia się po pomoc przez osobę z osobowością zależną są konsekwencje, które wynikają z jej sposób funkcjonowania. Mogą to być problemy spowodowane zbytnim podporządkowaniem się innym, nieradzenie sobie w dotychczasowy sposób lub utrata osoby wspierającej. W takich sytuacjach występują także objawy lęku czy depresji.
Główną formą pomocy jest psychoterapia, nakierunkowana przeważnie na wzmacnianie niezależności, poczucia sprawstwa i własnej wartości. W przypadku wystąpienia dodatkowo zaburzeń lękowych i depresyjnych należy zgłosić się także do lekarza psychiatry, by w razie konieczności wdrożyć terapię lekami. Należy jednać ściśle współpracować z lekarzem, aby uniknąć fizycznej bądź psychicznej zależności od leków oraz możliwości ich nadużywania.

Joanna Kiszka – psycholog
Ośrodka Interwencji Kryzysowej w Górnie

Źródła:

J. Groth „Zależne zaburzenie osobowości” w: Zaburzenia osobowości. Problemy diagnozy klinicznej red. L. Cierpiałkowska, I. E. Soroko, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza
w Poznaniu, Poznań, 2017, s. 256 – 276.
T. Millon, R. Davis i in. „Osobowość zależna” w: „Zaburzenia osobowości we współczesnym świecie”, Instytut Psychologii Zdrowia, Polskie Towarzystwo Psychologiczne, Warszawa, 2005, s. 277 - 316;
https://www.mp.pl/pacjent/psychiatria/zaburzenia_osobowosci/71292,osobowosc-zalezna

Czytano: 2540 razy

Powrót

„Zaopiekuj się mną - osobowości zależna”

GALERIA