Samorząd jest istotą demokracji, bez aktywności samorządu nie ma mowy o rozwoju społeczności lokalnych, regionalnych, ale i całej Polski – tymi słowami marszałek Władysław Ortyl otworzył III Ogólnopolskie Forum Samorządów na Podkarpaciu.  

Przygotowania do nowej perspektywy finansowej, która jest kolejną szansą rozwoju samorządów różnych szczebli, a także kwestie współpracy samorządów z przedsiębiorcami oraz program „Dostępność Plus” – były tematami przewodnimi  III edycji forum. Jego gośćmi byli samorządowcy, parlamentarzyści, politycy, przedsiębiorcy, naukowcy i eksperci. Forum po raz kolejny odbyło się w Centrum Wystawienniczo-Kongresowym Województwa Podkarpackiego G2A Arena. 

Spotkanie zorganizowane przez Marszałka Województwa Podkarpackiego i Wojewodę Podkarpackiego objęte zostało patronatem premiera RP Mateusza Morawieckiego. Współorganizatorami wydarzenia były Narodowy Instytut Samorządu Terytorialnego oraz Podkarpackie Stowarzyszenie Samorządów Terytorialnych.  

Uroczystego otwarcia forum dokonał marszałek Władysław Ortyl. 

Poruszamy temat nowej perspektywy finansowej, bo wiemy jak bardzo środki z UE wpłynęły na rozwój samorządów, mówimy o współpracy z przedsiębiorcami, a także o programie „Dostępność +”, który stwarza szansę dla ludzi mniej uprzywilejowanych. Bo samorząd to wiele sfer życia gospodarczego i społecznego – mówi gospodarz Podkarpacia.  

To jak ważna jest samorządność, widać chociażby na przykładzie miejsca, w którym się znajdujemy. W tym  roku przypada 20-lecie istnienia samorządów województw. Aby zobaczyć skalę wystarczy zamknąć oczy i przywołać, jak Jasionka wyglądała 20 lat temu, kiedy powstawał samorząd województwa. Dziś jesteśmy w nowoczesnym centrum kongresowym, w sąsiedztwie stolicy Podkarpacia, lotniska, drogi ekspresowej. Nawiązując do znanej piosenki nie możemy powiedzieć, że było tu tylko „ściernisko”, bo było lotnisko, ale wokół niego były puste tereny. Dziś ten „bank” z piosenki braci Golców powstał, bo jest tu inkubator przedsiębiorczości, są liczne firmy, światowe marki z prestiżowych branż, jest Podkarpacki Park Naukowo-Technologiczny. Mamy tu strefę przemysłową, która w przyszłości także będzie służyć edukacji, bo w sąsiedztwie powstanie Podkarpackie Centrum Nauki – to pokazuje jak bardzo ważny jest samorząd dla rozwoju wspólnot i regionów – podkreślał w podrzeszowskiej Jasionce marszałek Władysław Ortyl.

List do uczestników forum skierował Prezydent RP Andrzej Duda. Odczytał go minister Paweł Mucha zastępca Szefa Kancelarii Prezydenta RP.

Dwie reformy – samorządowa z 1990 roku i ustrojowa  z 1999 przyniosły jedne z najważniejszy zmian systemowych i są jednym z największych sukcesów Polski w ostatnim 30-leciu. Dzięki odtworzeniu po okresie komunizmu struktur samorządowych i nowemu podziałowi administracyjnemu zmienił się obraz naszego kraju. Polska stała się samorządną Rzeczpospolitą, o co postulowali uczestnicy I zjazdu NSZZ Solidarność w gdańskiej Hali Oliwii w październiku 1981 roku. W samorządnej Rzeczpospolitej wzmocnieniu uległy więzi społeczne, a mieszkańcy wykorzystali szansę modernizacji i rozwoju związaną z naszym uczestnictwem w Unii Europejskiej -  napisał prezydent Andrzej Duda do uczestników forum. - Jako prezydent RP jestem przekonany, że samorządność jest jedną z najważniejszych wartości społecznych, bez których sukces Polski w Europie byłby o wiele trudniejszy, jeżeli w ogóle możliwy – dodał w swym liście prezydent Duda.

Listy do uczestników forum skierował także Marszałek Sejmu RP Marek Kuchciński. Przesłanie do samorządowców przeczytała wicewojewoda podkarpacki Lucyna Podhalicz.   Pozdrowienia do samorządowców przekazał listownie także Prezes Prawa i Sprawiedliwości Jarosław Kaczyński oraz minister rodziny Elżbieta Rafalska.  

III edycja Ogólnopolskiego Forum Samorządów przypadła w roku obchodów jubileuszu 20 – lecia istnienia Województwa Podkarpackiego. Samorząd województwa jest w znaczącym zakresie kreatorem rozwoju regionalnego, do czego przyczynia się wykorzystanie środków unijnych. Stąd głównym tematem forum była perspektywa finansowa po 2020 roku.

W sesji plenarnej poświęconej  przygotowaniom do niej wystąpili Adam Hamryszczak - podsekretarz stanu w Ministerstwie Inwestycji i Rozwoju, Anna Modzelewska – z Dyrekcji Generalnej ds. Polityki Regionalnej i Miejskiej Komisji Europejskiej, Tomasz Nowakowski – zastępca prezesa ARiMR, prof. dr hab. Jacek Szlachta ze Szkoły Głównej Handlowej oraz Janusz Kahl konsul honorowy Danii, Finlandii i Islandii, Prezes NordicHouse, uczestnik prac nad nową perspektywą finansową UE na lata 2021-27.

Moderatorem sesji plenarnej był Wojciech Magnowski – dyrektor Departamentu Zarządzania RPO w urzędzie marszałkowskim w Rzeszowie.

Jest najwyższy czas, aby przygotować się do nowej perspektywy finansowej, zostały już przedstawione propozycje budżetowe i nowych rozporządzeń unijnych, które wymuszają prace przygotowawcze zarówno po stronie rządu, jak i samorządów różnych szczebli. Nowa perspektywa finansowa w dużym stopniu skoncentrowana jest na innowacyjności, na  gospodarce niskoemisyjnej, będą też środki na tak ważną dla samorządów infrastrukturę drogową, również wymiar terytorialny ma być silnie zaakcentowany. Stąd konieczność aktualizacji strategii wojewódzkich – mówił podczas forum podsekretarz stanu Adam  Hamryszczak. - Zgodnie z założeniami Komisji Europejskiej poziom dofinansowania projektów ma być niższy, zwłaszcza  w najbiedniejszych regionach , jeśli dziś to dofinansowanie wynosi 85 procent, to propozycja Komisji idzie w kierunku 70 procent. To stwarza różnego rodzaju ograniczenia, które samorządy muszą brać pod uwagę – podkreślał podczas forum wiceminister Adam Hamryszczak.

Samorządowcy  powinni nastawić się na perspektywę zmniejszenia środków, ponieważ zmniejszenie alokacji spójnościowej, przewidywane w oparciu o projekt rozporządzenia KE,  zakłada zmniejszenie o 23 procent środków. Ale propozycja ta wprowadza też szereg uproszczeń, które powinny odciążyć administracyjnie instytucje zaangażowane w  realizację programów operacyjnych. Wymuszają one też lepsze, strategiczne podejście do planowania inwestycji, które mogą być uruchomione bardzo szybko po zakończeniu negocjacji. Bardzo ważne jest dlatego przygotowanie spójnych strategii rozwoju regionalnego, strategii w obszarach transportu, monitorowanie postępu w inteligentnych specjalizacjach – to wszystko w oparciu o współpracę przedsiębiorców,  naukowców, administracji rządowej i samorządowej - mówiła w podrzeszowskiej Jasionce Anna Modzelewska – z Komisji Europejskiej Dyrekcji Generalnej ds. Polityki Regionalnej i Miejskiej. 

Uczestnicy forum wzięli udział w dwóch panelach. W pierwszym z nich, poświęconym współpracy samorządów z przedsiębiorcami uczestniczyli między innymi Adam Hamryszczak podsekretarz stanu w Ministerstwie Inwestycji i Rozwoju, Bogusław Kmieć- burmistrz Sędziszowa Małopolskiego, Mariusz Bednarz prezes RARR oraz Krzysztof Staszewski prezes Podkarpackiego Funduszu Rozwoju i przedsiębiorca Daniel Wojtas.

Drugi z paneli forum prezentował szansę, jaką jest program „Dostępność Plus”. Na ten temat dyskutowali Małgorzata Jarosińska-Jedynak podsekretarz stanu w Ministerstwie Inwestycji i Rozwoju, Tomasz Wasielewski z Rady Działalności Pożytku Publicznego, Mirosław Przewoźnik – zastępca dyrektora Departamentu Rynku Pracy w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, dr hab. Marek Rymsza - doradca Prezydenta RP oraz Marlena Maląg – prezes Zarządu PeFRON, Adam Mikołajczyk z Zarządu Spółdzielni Socjalnej FADO i przedsiębiorca Paweł Markowski.

Wydarzeniem wieńczącym forum jest III Samorządowy Bal Charytatywny, organizowany wspólnie przez Podkarpackie Stowarzyszenie Samorządów Terytorialnych oraz Fundację Podkarpackie Hospicjum Dla Dzieci, pod patronatem premiera RP Mateusza Morawieckiego. Dochód z balu oraz odbywającej się w jego trakcie aukcji charytatywnej i loterii fantowej przeznaczony jest na wsparcie podopiecznych Fundacji Podkarpackie Hospicjum Dla Dzieci.