W grudniu br. minie dokładnie 25 lat od podjęcia działalności przez Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom i Młodzieży SPRAWNEJ INACZEJ w Trzebownisku. Dziś, problemy życia ludzi niepełnosprawnych oraz ich rodzin traktowane są przez władze jako ważny element polityki społecznej państwa i samorządu, zaś przez Polaków, jako coś normalnego i oczywistego w funkcjonowaniu danego środowiska. Jednakże wtedy, na początku dekady lat dziewięćdziesiątych był to wciąż temat tabu, problem wstydliwy i skrywany w domowym zaciszu. Fakt urodzenia się dziecka niepełnosprawnego fizycznie czy umysłowo, traktowano jako wielkie nieszczęście, wręcz karę boską. Podobnie zresztą, jak diagnozę choroby nowotworowej…

 

    Na stronie internetowej Stowarzyszenia znaleźć można wspomnienia jego organizatorki - Teresy Tomaki z Trzebowniska. Latem 1992 roku, wraz z mężem wybrała się na wycieczkę do Holandii. Tam, w kawiarence, z niedowierzaniem obserwowała scenę przy sąsiednim stoliku: młode klientki, delektując się lampką wina, rozmawiały beztrosko – głośno, z uśmiechem na ustach; towarzyszyły im ich pociechy leżące na poziomych wózkach inwalidzkich – dzieci z widocznymi oznakami porażenia mózgowego. W tamtych czasach, u nas, byłoby to nierealne, bo …niestosowne. M.in. pod wrażeniem tych doświadczeń przywiezionych z zagranicznej wycieczki, pani Teresa postanowiła zająć się pomocą dzieciom niepełnosprawnym oraz ich matkom żyjącym w naszej gminie. W grudniu 1992 roku zaprosiła takie osoby na pierwsze spotkanie…. - Kiedy razem z dyrektorem i nauczycielami staliśmy na schodach trzebowniskiej szkoły w oczekiwaniu gości, każdy z nas miał serce na ramieniu. Zadawałam sobie pytanie: ile pojawi się dzieci tak niepełnosprawnych jak te, które oglądałam w Holandii? Prawie  wszystkie przybyły na własnych nóżkach. Radosne, uśmiechnięte.  Za to ich rodzice, najczęściej matki, wyglądały na bardzo skrępowane i zagubione. W sali gimnastycznej, którą zajęliśmy, szukały dla siebie i swego dziecka najciemniejszego kąta. Jakby bały się, że ktoś powie coś przykrego, ktoś skrzywdzi ich pociechy. Impreza była ciepła, wręcz serdeczna. Już wówczas wiedziałam, że to nie może być akcja jednorazowa. Jeszcze w tym samym dniu powstała myśl o stowarzyszeniu…  O tym samym spotkaniu wspomina pani Danuta:  - Ja nie zdecydowałam się tam pójść. Nie wiem co mną kierowało. Może lęk, że ktoś będzie litował się nade mną i moim dzieckiem. Mąż był odważniejszy. Zabrał córkę i pojechał na imprezę. Wrócił rozradowany i zaczął opowiadać mi, że jest ktoś w gminie Trzebownisko, kto chce pomagać takim dzieciom jak nasza córeczka…

 

    Stowarzyszenie z Trzebowniska było jedną z pierwszych w regionie organizacją prowadzącą kompleksową działalność na rzecz osób niepełnosprawnych na terenie gminy wiejskiej. Projekty opracowywane w Trzebownisku, akcje tutaj inicjowane traktowano w powiecie  jako wzorcowe i godne do naśladowania. Tak jest zresztą do dziś.  Praca ta była i jest doceniona i nagradzana, tak w skali środowiska gminy, województwa, jak też całego kraju. Dwukrotnie honorowana była przez Kancelarię Prezydenta RP. Nagrodę Obywatelską przyznaną w 2013 roku  za program „Moja gmina – moim domem” wręczył wychowankom i ich opiekunom osobiście prezydent Bronisław Komorowski, w trakcie pobytu  w siedzibie organizacji w Zespole Szkół w Łące w dniu 6 września 2013 roku.

 

    Niesposób w krótkiej notatce zawrzeć wszystkie najciekawsze wydarzenia z 25 – lecia oraz. zaprezentować wszystkie cenne inicjatywy i kierunki pracy Stowarzyszenia. Wspomnę więc choć o niektórych. Dzięki przychylności władz samorządowych gminy organizacja ma dziś do bezpłatnej dyspozycji znakomicie urządzoną siedzibę w łąckiej szkole (m.in. duży lokal z windą, działkę na ogród). Tutaj, w Centrum Dziennej Aktywności prowadzone są różne zajęcia praktyczne i rehabilitacyjne. Dzieci uczą się samodzielnego funkcjonowania i obsługi (np. przygotowywania posiłków, majsterkowania, sprzątania, itp.). Rozwijane są uzdolnienia twórcze podopiecznych - w trakcie plenerów malarskich, podczas wizyt na wystawach, choćby w rzeszowskim Domu Sztuki. Wychowankowie dużo czasu spędzają na powietrzu krzątając się we  własnym  „ogrodzie marzeń”. Rosną tu m.in. „drzewa życia” na cześć tych wychowanków, którzy odeszli, a także tych wszystkich, którzy pomagają  dzieciom i ich opiekunom podtrzymać „światło nadziei”.  

    Każdego roku, Stowarzyszenie obejmuje pomocą i oddziaływaniem ponad sto osób. Z Gminnego Centrum Dziennej Aktywności korzysta stale średnio 30 osób. Dziesięciu podopiecznych związanych jest z tą instytucją od chwili jej powstania w 1992 roku. Już prawie pięćdziesiąt osób obsłużyła wypożyczalnia sprzętu rehabilitacyjnego; dysponuje ona m.in. 19 specjalistycznymi łóżkami, które można bezpłatnie otrzymać celem obsługi osób obłożnie chorych; sprzęt udostępniany jest pod jednym warunkiem – zamieszkiwania na terenie gminy Trzebownisko.  

 

    Niewątpliwie, największą zasługą Stowarzyszenia, a nade wszystko Teresy Tomaki - jego liderki i przez cały miniony okres prezesa Zarządu, jest fakt, iż wychowankowie Stowarzyszenia oraz ich rodziny mają prawo czuć się pełnoprawnymi obywatelami gminy Trzebownisko. Nikt z racji niepełnosprawności fizycznej czy intelektualnej swych najbliższych nie powinien mieć dziś żadnych kompleksów, nie powinien czuć się w naszym środowisku źle. To m.in. efekt szerokiej pracy integracyjnej – we wszystkich kierunkach. Wspomnę jedynie, iż na każdej sztandarowej imprezie społeczno – kulturalnej gminy, przykładowo,  na gminnych dożynkach, na spotkaniach przy wigilijnym czy wielkanocnym stole, obecne jest stoisko firmowane przez Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom i Młodzieży SPRAWNEJ INACZEJ.  Wokół niego – zasiada reprezentacja  podopiecznych tej organizacji oraz ich rodziców. Zespół taneczny z Centrum popisuje się na scenie wiejskiego pikniku w Łące. I jeszcze jeden ważny przykład. Częstymi gośćmi pensjonariuszy Centrum w Łące są uczniowie z okolicznych szkół. Młodzi razem malują, muzykują, tańczą, razem bawią się w „ogrodzie marzeń”.

    Sama prezeska pytana o największy sukces minionego ćwierćwiecza, odpowiada bez wahania: - Na początku, najtrudniejszą sprawą były bariery mentalne. Istniały one po obydwu stronach – w kręgu rodzin osób niepełnosprawnych oraz wśród wielu ludzi ich otaczających. Wszystkich dzielił lęk,  a nawet strach, obawa i niewiedza co można, a czego nie, jak się zachować, aby nie urazić czy przestraszyć… Trzeba było lat, osobistych doświadczeń, aby się dobrze poznać. I wzajemnie zaakceptować. Nie po to, aby liczyć na litość i współczucie, po to, by zyskać zrozumienie, tolerancję, potem szacunek a nawet miłość…  

 

    Projekty i programy realizowane przez Stowarzyszenie finansowane są przez samorząd powiatowy i gminny, w granicach obowiązującego prawa. Organizacja korzysta z odpisu podatkowego 1 proc. oraz wsparcia sponsorów, a wśród nich m.in. firmy Borg Warner z Parku AEROPOLIS w Jasionce czy fundacji Kongresu Polonii Amerykańskiej. Jednakże głównym atutem  Stowarzyszania, jako pozarządowej organizacji pożytku publicznego, są jej działacze i przyjaciele. Wszyscy członkowie Zarządu pracują społecznie, w każdej chwili podopieczni mogą liczyć na wsparcie wolontariuszy i oddanych dzieciom wychowawców i specjalistów. Takich choćby jak Marta Berdel. Z zawodu prawnik i nauczyciel akademicki, od kilku lat - pedagog tańców etnicznych oraz muzykoterapeuta. Jej praca pełna pasji  pozwoliła młodzieży niepełnosprawnej z Centrum w Łące odkryć nowy sens aktywności. Popisy taneczne  z udziałem młodych artystów z Zespołu „Nowa Nadzieja” wzruszą niejednego twardziela. Przekonajcie się Państwo sami. Oto link klipu zatytułowanego TACY SAMI JAK MY!, zarejestrowanego przez autorów kanału „Gmina Trzebownisko”  i opublikowanego na You Tube::

https://www.youtube.com/watch?v=Rvr5-63tMHc&feature=player_embedded

 

    W spektaklu „Nowa Nadzieja” przygotowanym pod kierunkiem Marty Berdel przez podopiecznych Stowarzyszenia Pomocy Dzieciom i Młodzieży SPRAWNEJ INACZEJ w Trzebownisku wystąpili: Lidia Bazan, Tomek Gorzynik, Piotr Litwin, Aneta Nowak, Magdalena Płonka, Bożena Stysiał oraz Agata Wilk i Elżbieta Wilk. Wszystkich internautów zainteresowanych szczegółami z pracy organizacji odsyłam do interesującej lektury na stronach Stowarzyszenia:

http://niepelnosprawni-trzebownisko.pl
https://www.facebook.com/niepelnosprawnitrzebownisko/

 

Materiał przygotował Ryszard Bereś