Chronić skarby przeszłości

2015-05-18

Studnia w Terliczce ma prawie 2900 lat. Dąb użyty do jej budowy ścięto bowiem 870 lat przed nasza erą. Na resztki wspomnianej studni natrafiono w roku 2005, w trakcie przygotowań do budowy autostrady A4. W roku 1968 podczas wykonywania wykopów pod wodociągi na podwórzu gospodarstwa państwa Lechów w Jasionce (ostatnie zabudowania na granicy z Wólką) natrafiono na stare cmentarzysko sprzed 4 tysięcy lat. Wykopano kilkanaście glinianych pojemników z prochami zmarłych. W poszczególnych urnach pozostały drobne pamiątki po zmarłych: koraliki z kamyków, metalowe obrączki, igły z kości, nożyki kamienno-metalowe. W naukowej dokumentacji, będącej efektem realizowanych od końca lat siedemdziesiątych XX wieku przedsięwzięć związanych z badaniami Archeologicznego Zdjęcia Polski, a także dzięki pracom wykopaliskowym podczas budowy autostrady, odnotowano ponad sto stanowisk archeologicznych zlokalizowanych na terenie gminy Trzebownisko.

Obok skarbów jakie pewnie jeszcze kryje nasza ziemia, reliktami przeszłości są zabytkowe obiekty oraz tzw. zabytki ruchome. Z tej pierwszej grupy, do najcenniejszych należą zespoły architektury sakralnej i zespoły dworsko – pałacowe. Dwadzieścia z nich znajduje się w oficjalnym rejestrze zabytków. Zlokalizowane są na terenie Łąki (m.in. kościół i dzwonnica, pałac, spichlerz i stajnie, brama wjazdowa, figurki: NMP i św. Jana Nepomucena), Zaczernia (kościół, kaplica grobowa, park podworski), Stobiernej (kościół i dzwonnica) oraz Jasionki (dwór, spichlerz, park). Ponadto, posiadamy skarby przeszłości, która wprawdzie na urzędowej liście się nie znalazły, lecz również zasługują na uwagę i pieczołowitą ochronę. Chodzi m.in. o zabytkowe dwustuletnie nekropolie (Łąka, Zaczernie, Stobierna), stare kapliczki domowe (Stobierna, Wólka), pomniki czy obiekty przemysłowe (browar w Zaczerniu).

Prawie sto pozycji liczy ponadto rejestr zabytków ruchomych. Zalicza się do nich wyposażenie i wystrój kościołów w Łące, Stobiernej i Zaczerniu a także wyposażenie i wystrój Domu Pomocy Społecznej dla Dzieci, prowadzonego przez Zgromadzenie Sióstr Opatrzności Bożej w Łące.

Niemal wszystkie najcenniejsze zabytki z terenu gminy mają charakter użytkowy – wciąż praktycznie służą celom publicznym i społecznym. Stąd, to na ich właścicielach i użytkownikach ciąży główne zadanie ich zabezpieczenia oraz ochrony, rzecz jasna, pod nadzorem fachowych specjalistycznych służb. W minionych latach uczyniono wiele, aby kolejnym obiektom przywrócić dawny cenny blask; przykładem może być pałac i okalający go park w Jasionce, znane dziś pod nazwą Ostoya. Szczególna troska o stan zabytkowych budowli, zwłaszcza sakralnych, to spora odpowiedzialność ciążąca m.in. na miejscowych proboszczach i radach parafialnych. Dokładają oni starań aby wykorzystać każdą okazję pozyskania dalszych środków na renowację historycznych obiektów. M.in. kontynuowane są prace przy zabytkowej plebani w Stobiernej. Również władze gminy podejmują działania by zabiegom budowlano – konserwatorskim poddać następne zabytki. Chodzi m.in. o łącki spichlerz z XVIII wieku. Istnieją plany, aby obiekt ten po renowacji służył życiu społeczno - kulturalnemu środowiska.

O naszej historii i tradycji poświadczają również pomniki. Spośród kilku monumentów ustawionych w 1912 roku w 500. rocznice bitwy grunwaldzkiej, do dziś zachowały się obeliski w Stobiernej i w Jasionce. Pamięć o poległych i zamordowanych w czasie I oraz II wojny światowej czczą pomniki w Łące i Zaczerniu; ten ostatni dwa lata temu otrzymał nowy wystrój. Z lat sześćdziesiątych ub. wieku pochodzą pomniki na część mieszkańców - ofiar hitlerowskiej okupacji wzniesione w Stobiernej i Trzebownisku. One też wymagają renowacji i odnowienia. Z inicjatywy Jana Kogutka, którego rodzina doświadczyła tragedii II wojny w sposób szczególnie bolesny, udało się wykonać pierwszy etap takich prac przy trzebowniskim obelisku. Pan Jan sfinansował główne roboty. Pomocy udzielili strażacy z OSP, drobne fundusze wyasygnował GOK. Wycięto świerki, w to miejsce posadzono szczepione tuje i inne krzewy. Wysypano grys. Teraz kolej na kolejny etap - renowację bryły obelisku.

Tekst i zdjęcia Ryszard Bereś

Czytano: 1938 razy

Powrót

Chronić skarby przeszłości

GALERIA